Album Cowboys from Hell năm 1990 của Pantera được xem như là một "bước đột phá" và "định nghĩa sơ bộ" cho thể loại groove metal.[5] Tuy nhiên Tommy Victor, một thành viên của ban Prong, lại cho rằng groove metal là xuất phát từ ban Bad Brains.[6]

Geoffrey Himes của tờ The Washington Post đã miêu tả âm nhạc của năm 1998 là một cuộc hôn phối giữa hard rock với nhạc dance và hip-hop, ông cũng nói rõ về groove metal: "Thể loại này có tiếng guitar to và cứng, kết hợp thêm với những nhịp điệu của nhạc dance, giọng hát theo tiết tấu của nhạc rap và funk".[2] Một số ban groove metal đã kết hợp thrash metal[7] với hardcore punk,[8] và nhạc industrial.[9] Ian Christe thì công nhận album Chaos A.D. của Sepultura và ban Pantera đã tạo ra âm hưởng death metal cho groove metal và ảnh hưởng đến các nhóm groove metal sau này trong suốt thập kỷ 1990.[1]